Dit is de weergave van een discussie over het thema van deze bundel tussen een achttal wetenschappers, die samen het brede spectrum van wetenschapsgebieden vertegenwoordigen (dus afkomstig uit zowel alfa- als bèta- en gammarichtingen), en ieder ervaring hebben met sturing en financiering van wetenschappelijk onderzoek.
De laatste jaren ligt de wetenschap onder vuur. Vooral als de wetenschap direct betrekking heeft op beleidsvraagstukken. De verschillende bijdragen aan deze bundel laten zien dat er sprake is van sociale en financiële druk op de wetenschap. In hoeverre en waar dit problematisch is, dient iedereen voor zichzelf te beoordelen, maar het gesprek daarover is van groot belang.
Een rapport dat concludeert dat immigranten zich na enkele generaties aan de samenleving hebben aangepast, wordt binnen een paar uur door prominente parlementariërs naar de prullenbak verwezen. Resultaten op medisch en farmaceutisch gebied worden ervan verdacht door de financiers te zijn gestuurd.
Gedragseconoom Henriëtte Prast legt uit welke menselijke neigingen een rol hebben gespeeld bij het ontstaan van de crisis. Rampbijziendheid is er een van: als een ramp net gebeurd is, zijn we geneigd de kans op een volgende ramp te overschatten. In de loop van de tijd vervaagt de herinnering en uiteindelijk kunnen we het ons niet meer voorstellen. Dat verandert ten slotte in het denken dat het niet meer kan gebeuren. Dit geldt alle betrokkenen: politici, bankiers, consumenten en academische en professionele analisten.
Eelke de Jong beschrijft de oorzaken van de crisis van 2008-2010. De verantwoordelijken zijn van hoog tot laag aan te wijzen: regeringen, toezichthouders, bankiers en consumenten. Allen hebben een tijdlang geprofiteerd van de omstandigheden, al had men kunnen weten dat het niet altijd goed kon gaan. Sommigen realiseerden zich dat wel, maar dachten dat het wel wat mee zou vallen. Anderen wezen wel op deelaspecten die uit de hand liepen, maar kregen geen gehoor of hadden de ernst niet door omdat ze slechts oog hadden voor een klein deel van het geheel.
In de jaren 2008-2010 hebben we de diepste economische crisis na die van de jaren dertig van de vorige eeuw meegemaakt. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? En hoe kunnen we dit in de toekomst voorkomen? Zijn er verantwoordelijken aan te wijzen? Of zit de mens zo in elkaar dat er nu eenmaal af en toe een crisis nodig is om ontspoord gedrag te corrigeren?
Deze vragen stonden centraal op het symposium van de Adelbertvereniging, de Stichting Thomas More en het Thijmgenootschap dat op 2 december 2010 in Utrecht werd gehouden. In dit boek zijn de bijdragen aan dit symposium gebundeld.
De huidige crisis kent vele oorzaken en verantwoordelijken. Het beleid van China en de Verenigde Staten leidt tot te veel geld in de economie. Dit wordt uitgeleend aan klanten die vroeger niet kredietwaardig waren. De leningen worden vervolgens weer doorverkocht aan beleggers, die hiervoor veel geld leenden. Als dan de rente stijgt kunnen velen de schulden niet meer terugbetalen en de financiële crisis is geboren.
Voedsel is veel meer dan een bron van energie voor het lichaam. Een gezamenlijke maaltijd heeft culturele, religieuze en sociale betekenissen. Allerlei rituelen rond voedsel – van offers tot haute cuisine – drukken het besef uit dat voedsel aan de basis van ons bestaan staat.
In dit boek worden de technische, politieke, economische, ethische en religieuze aspecten van voedsel in een globaliserende wereld belicht.
Tomaten uit Spanje, appels uit Chili, sperziebonen uit Ethiopië, biefstuk uit Argentinië: voedsel komt uit alle windstreken op ons bord.
Maar globalisering heeft een prijs. Klimaatveranderingen, bevolkingsgroei, toenemende vraag naar biobrandstoffen en eiwitrijk voedsel, en verstedelijking hebben grote invloed op onze wereldwijde voedselproductie. Is de aarde nog wel in staat de wereldbevolking te blijven voeden? Of zijn de grenzen van voedselvoorziening bijna bereikt?
In deze bundel wordt de relatie tussen solidariteit en individualisering nader beschouwd, vanuit verschillende perspectieven en op verschillende deelterreinen. Dat is niet gemakkelijk. Want wat is solidariteit? En wat is individualisering?