Lange tijd bepaalde de arts wat goed was voor de patiënt. De patiënt had een min of meer afhankelijke rol. De laatste jaren is dat veranderd: van passiviteit worden patiënten nu opgeroepen tot activiteit. Zij worden aangesproken als – kritische – klant, als manager van hun eigen gezondheid als partner die samen met zorgverleners een behandeling bepaalt. Die rollen veronderstellen allemaal dat de patiënt actief is, rationeel en autonoom. De realiteit is dat patiënten ook vaak angstig of in de war zijn, kampen met belangenconflicten of de situatie niet kunnen overzien.