Dit essay gaat over de mechanisering van het ziek-zijn. Voor zover wij de mens kennen was in oude tijden het beeld van ziekte en gebrek sterk door mythen beïnvloed. Bovennatuurlijke krachten waren ervoor verantwoordelijk en in de relatie met die krachten kon eventueel genezing worden verwacht. In de Klassieke Oudheid ontstonden echter ook opvattingen die de nadruk legden op de eigen verantwoordelijkheid voor het houden van gezondheid. Er ontstond zelfs een vorm van wetenschappelijk denken die eeuwenlang de dagelijkse praktijk heeft beïnvloed.

Verleidingstechnieken zijn zo oud als de mens. Moest vroeger vooral het gesproken woord het doen, tegenwoordig biedt de ict veel meer mogelijkheden. Vooral mobiele apps worden toenemend toegepast om mensen te verleiden tot gezond gedrag, om bijvoorbeeld niet te veel te eten of te drinken en juist wel veel te bewegen. Zij worden via hun smartphone aangemoedigd of ondersteund. Interactieve programma’s kunnen mensen met overgewicht of met nicotine- of alcoholverslaving helpen hun levensstijl te veranderen.

De nieuwe Zorgverzekeringswet is ruim tien jaar van kracht en we zien langzamerhand de gevolgen ervan doorwerken in de maatschappij. De aanleiding tot de nieuwe wet was vooral ingegeven door het niet meer in de hand kunnen houden van de uitgaven voor de zorg. Op termijn zou dit het koopplaatje van de burger negatief beïnvloeden. De gedachte was dat ‘marktwerking’ in de zorg het antwoord zou kunnen zijn, als een middel om de kosten ervan te kunnen beheersen.

De hedendaagse burger is zich bewust van zijn rechten en maakt als het om zijn eigen lichaam gaat zelf keuzes. Dat geldt voor keuzes op medisch gebied: plastische chirurgie, bariatrische chirurgie, niet vaccineren, besnijden, leefstijl (roken, drinken, overgewicht, onvoldoende bewegen), maar ook voor zaken die niet direct op medisch gebied liggen: piercings, tatoeages, extreme sporten, parachutespringen boven de zestig jaar, enzovoort.