90
Elk mens kent teleurstelling en verdriet, maar sommigen lijken voor het geluk geboren, terwijl anderen de ene klap na de andere krijgen. Elk mens kent de spanning tussen het goede willen en doen, en het onzichtbare lot dat soms geluk, dan weer tegenslag met zich mee brengt. Die spanning kan mensen radeloos maken.
Shakespeare heeft die mensen gekend en hun levenslot getekend. Hij laat zien dat er morele waarden zijn die de één houvast geven en die de ander tot wanhoop brengen. Het gaat om waarden als liefde en goedheid, vriendschap en rechtvaardigheid, zelfaanvaarding en zelfkritiek, verantwoordelijkheid en plicht, rechtsorde en de omgang met vreemdelingen.
Shakespeare beschrijft de worsteling met die waarden dermate indringend, dat bij de lezer als vanzelf de vraag opkomt naar de betekenis van die waarden in haar of zijn levenssituatie. Vandaar Westerse waarden: het gaat om waarden die ook vandaag deel uitmaken van onze menselijke bestaansvoorwaarden.
In Westerse waarden, door Shakespeare belicht bespreekt de auteur enkele toneelstukken van Shakespeare waarin we te maken hebben met de erfenis van vier culturele tradities – de Griekse, Romeinse, joodse en christelijke – die ten grondslag liggen aan de westerse cultuur. Het gaat om twee stukken die gesitueerd zijn in de Griekse oudheid, Troilus en Cressida en Timon van Athene, vier stukken die een oud-Romeinse achtergrond hebben, Coriolanus, Julius Caesar, Antonius en Cleopatra en Titus Andronicus, en een stuk met de late Middeleeuwen/de vroege Renaissance als context, De koopman van Venetië.
Dit boek bevat geen literatuur-theoretische analyse van Shakespeare’s werken, maar een filosofische reflectie. Om echter de trefzekerheid, diepgang en literaire schoonheid van Shakespeare’s formuleringen tot uitdrukking te laten komen, wordt er vaak en uitgebreid (in vertaling) uit de besproken werken geciteerd.
Dr. Henk E.S. Woldring is hoogleraar politieke filosofie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en voor het CDA lid van de Eerste Kamer.
Westerse waarden, door Shakespeare belicht verschijnt in de reeks Annalen van het Thijmgenootschap, als aflevering 90.1.
