Jaargang: 109

Redactie: Arthur Kok

Volgens Aristoteles is de kern van retorica, als de kunst van het overtuigen, dat de ziel erdoor in beweging wordt gebracht. De retorica van Aristoteles richt zich op de totale mens, niet slechts op diens talige vermogen. Daarbij kan het ook gaan om overtuigen door beeld of muziek. Het publieke domein is in de afgelopen decennia onherkenbaar veranderd. Met name door de opkomst van nieuwe media is er een andere context ontstaan waarbinnen we onze overtuigingen, wensen en verhalen zijn gaan vormgeven. De traditie van de retorica heeft veel te bieden als het erom gaat deze nieuwe fenomenen beter te begrijpen.

Volgens Aristoteles is de kern van retorica, als de kunst van het overtuigen, dat de ziel erdoor in beweging wordt gebracht. Daarbij gaat het niet alleen om argumentatie (logos) maar ook om waarden (ethos) en gevoel (pathos). De retorica van Aristoteles richt zich op de totale mens, niet slechts op diens talige vermogen. In deze bundel nemen wij daarom niet de taal maar het overtuigend handelen tot uitgangspunt van de retorica. Daarbij kan het ook gaan om beeldend of muzikaal handelen. Dit gegeven is van actueel belang. Het publieke domein is in de afgelopen decennia onherkenbaar veranderd. Met name door de opkomst van nieuwe media is er een andere context ontstaan waarbinnen we onze overtuigingen, wensen en verhalen zijn gaan vormgeven. Een op feiten gebaseerd verhaal volstaat niet meer. Er lijkt sprake van een verschuiving in de richting van het beeld en ook de muziek. Succesvolle series zoals When they see us, talentenshows als The voice of Holland en de verontrustende drillrap richten zich met visuele en auditieve overtuigingsmiddelen tot het publiek. De traditie van de retorica heeft veel te bieden als het erom gaat deze nieuwe fenomenen beter te begrijpen.

De bijdragen in deze bundel zijn van Gabriƫl van den Brink, Emanuel Rutten, Heidi de Mare en Arthur Kok. Zij bespreken de retorica achtereenvolgens vanuit het gezichtspunt van de handeling, de taal, de beeldende kunst en de muziek.