Woensdag 16 oktober, Vrije Universiteit Amsterdam
Mede dankzij de politieke actualiteit staat de laatste tijd het katholieke personalisme in de belangstelling. NSC-leider Pieter Omtzigt zei in zijn HJ-Schoolezing: ‘in de tijd waarin individualisme en neoliberalisme hoogtij vieren, biedt de filosofie van het personalisme een waardevol alternatief.’ Ook CDA-leider Henri Bontenbal spreekt in zijn speeches regelmatig over de mens als relationeel wezen en na de toeslagenaffaire klinkt de oproep van veel politici om meer ‘menselijke maat’ in overheidsoptreden.
In een tijd waarin de mens overweldigt lijkt te worden door Artificial Intelligence, complexe bestuursnormen en digitale anonimiteit kan de personalistische wending die voorzichtig zichtbaar is van grote betekenis zijn. Het personalisme heeft in Nederland nooit veel aandacht gehad terwijl daar wel alle reden toe is. Dit komt mede doordat het personalisme voor een deel katholiek geïnspireerd is met Franse denkers zoals Emmanuel Mounier en Jacques Maritain die in België en Frankrijk van belang waren maar in Nederland vrij onbekend zijn. Ook de verzuilde Nederlandse structuur met verschillende confessionele bloedgroepen bood weinig ruimte voor een doorbraak van het personalisme.
Het katholieke personalisme is onderdeel van een bredere stroming van het personalisme waar ook joodse, protestantse en areligieuze personalisten toe behoren. In het personalisme staat de mens als persoon centraal, gebed in relaties en met een unieke waardigheid. Deze bundel beoogt specifiek het katholieke personalisme in Nederland te introduceren vanuit de gedachte dat het mensbeeld van het katholieke personalisme antwoorden kan bieden op de vragen van onze tijd. Het personalisme biedt namelijk een fundamenteel ander mensbeeld tegenover het liberale mensbeeld van het autonome individu.
Doel van de bundel
De bundel geeft vanuit deze gedachte een overzicht van een aantal belangrijke katholieke personalisten van de twintigste eeuw. Het doel van deze bundel is tweeledig: enerzijds om de actuele belangstelling voor het katholieke personalisme in een intellectuele context te plaatsen. Deze bundel past daarom goed bij het katholieke karakter van het Thijmgenootschap. In de bundel wordt aandacht geschonken aan diverse katholieke personalisten die voor Nederlands publiek wellicht onbekend zijn zoals Johannes Paulus II en Robert Schuman. Daarnaast wordt in de bundel uiteengezet hoe deze vorm van personalisme bijgedragen heeft aan de wederopbouw van Europa en de Europese instituties zoals de Europese Unie.
Naast de aandacht voor het katholieke personalisme wil deze bundel ook de politieke en maatschappelijke relevantie voor vandaag de dag van het personalisme onderzoeken. We zien bij veel politieke partijen zoals PvdA/GL, CU, CDA, NSC, BBB en SP een denken voorbij het individu en de markt. Het personalisme wordt door sommige partijen, zoals NSC omarmt, maar andere partijen vragen vooralsnog vooral aandacht voor de gemeenschap.
Het grotere verhaal van de gemeenschap dat Frans Timmermans in de Abel Herzberglezing, Caroline van der Plas in de H. J. Schoo-lezing en Henri Bontenbal in de Hannie van Leeuwenlezing uitdroegen is terug van weggeweest. Wat betekent het dat verschillende politieke partijen nu een groter verhaal vertellen waarin de gemeenschap een centrale plaats inneemt? Dreigt hierdoor de persoon verloren te gaan in de gemeenschap of biedt het personalisme aanknopingspunten om de relatie tussen de persoon en de gemeenschap op een manier vorm te geven waardoor de unieke waarde van de persoon behouden blijft? Wat heeft het katholieke personalisme te zeggen over de relatie tussen persoon en gemeenschap? In deel II van de bundel wordt onderzocht hoe het personalisme de verbinding kan leggen met een aantal beleidsterreinen zoals de bestuurskunde, politiek, bedrijfsleven en de zorgethiek.
Expertmeeting 16 oktober
Op woensdag 16 oktober zullen de auteurs van deze bundel bijeenkomen op de Vrije Universiteit voor een expertmeeting om de bundel te bespreken en de reeks geschreven teksten uit te wisselen. De expertmeeting heeft een besloten karakter maar er is plaats voor een kleine groep leden van Thijmgenootschap. U bent hartelijk welkom om u aan te melden door een email te sturen naar Maurits.Potappel@tuu.nl.
Locatie: Vrije Universiteit, F A210 (medische faculteit)
Datum: woensdag 16 oktober 2024
Aanmelden: Maurits.Potappel@tuu.nl
Programma
10:00 opening en toelichting bundel door Maurits Potappel
10:30 bespreking essays (deel I)*
11:30 koffiepauze
11:45 bespreking essays (deel II)
13:00 lunch bij Grand Café Living https://grandcafeliving.nl/
14:30 bespreking essays (deel III)
16:00 einde programma
* Alle deelnemers uploaden hun essays in deze Dropboxmap: https://www.dropbox.com/scl/fo/v0siye5zeletwoeq9oynt/AHCZsnDnWL-x1h3667jRxW8?rlkey=os9sf3zwll3fczmabj8zhpatr&st=7snbg6tk&dl=0
